Computer Network |
Computer Protocol | Computer Topology
>> Computer Network :
>
જયારે બે
તેથી વધુ computer
અથવા device એકબીજા સાથે
જોડાઈ છે. ત્યારે તેઓ network માં જોડાયેલા છે તેમ કહેવાય.
>
computer network મુખ્યત્વે ત્રણ પ્રકારના હોય છે.
>
1. LAN
>
2. MAN
>
3. WAN
1.
LAN | Local Area Network :
>
એક રૂમ, બિલ્ડીંગ કે
મકાન પુરતું કરવામાં આવે છે.
>
100 meter સુધીની range હોય છે.
>
સામાન્ય
રીતે વધુ પ્રમાણમાં ઉપયોગી લેવાય છે.
2.
MAN | Metropolitan Area Network :
>
એક શહેરી
વિસ્તારમાં ફેલાયેલા network ને MAN કહે છે.
>
આ network આશરે 50 km માં ફેલાયેલ હોય
છે.
3.
WAN | Wide Area Network :
>
ખૂબ જ
વિશાળ વિસ્તારમાં ફેલાયેલ હોય છે.
>
ઉદા. GSWAN, Internet Network
Computer Protocol :
>
Network માં જોડાયેલા hardware અને software જે ચોક્કસ નિયમો મુજબ ક્રમબદ્ધ data નું transfer કરે છે તે
નિયમોને protocol
કહેવામાં
આવે છે.
>
protocol ના પ્રકાર આ પ્રમાણે છે.
1. HTTP
: Hyper Text Transfer Protocol
>
હાયપરટેક્સ્ટ
ટ્રાન્સફર પ્રોટોકોલ (HTTP) એ HTML જેવા હાઇપરમીડિયા દસ્તાવેજો ટ્રાન્સમિટ કરવા માટેનો
એપ્લીકેશન-લેયર પ્રોટોકોલ છે.
>
HTTP એ એક
એપ્લિકેશન પ્રોટોકોલ છે જે પ્રોટોકોલના TCP/IP સ્યુટની ટોચ પર ચાલે છે, જે ઇન્ટરનેટનો પાયો બનાવે છે.
2. TCP
: Transmission Control Protocol
>
TCP નો અર્થ
ટ્રાન્સમિશન કંટ્રોલ પ્રોટોકોલ એક કોમ્યુનિકેશન સ્ટાન્ડર્ડ છે જે એપ્લીકેશન
પ્રોગ્રામ્સ અને કમ્પ્યુટિંગ ઉપકરણોને નેટવર્ક પર સંદેશાઓની આપલે કરવા સક્ષમ બનાવે
છે.
>
તે સમગ્ર
ઇન્ટરનેટ પર પેકેટો મોકલવા અને નેટવર્ક્સ પર ડેટા અને સંદેશાઓની સફળ ડિલિવરી
સુનિશ્ચિત કરવા માટે રચાયેલ છે.
3. IP :
Internet Protocol
>
IP સરનામું
ઇન્ટરનેટ પરના દરેક ઉપકરણને વિશિષ્ટ રીતે ઓળખે છે; એક વિના, તેમનો સંપર્ક કરવાની કોઈ રીત નથી.
4. FTP
: File Transfer Protocol
>
FTP નો ઉપયોગ
કમ્પ્યુટર એકાઉન્ટ્સ વચ્ચે ફાઇલોની આપલે કરવા, એકાઉન્ટ અને ડેસ્કટૉપ કમ્પ્યુટર વચ્ચે ફાઇલો
ટ્રાન્સફર કરવા અથવા ઑનલાઇન સોફ્ટવેર ઍક્સેસ કરવા માટે કરી શકો છો.
5. POP
: Post Office Protocol
>
પોસ્ટ
ઓફિસ પ્રોટોકોલ (POP) એ ઈ-મેલ સર્વરથી ઈ-મેલ ક્લાયન્ટમાં સંદેશાઓ ટ્રાન્સફર કરવા
માટે ઈન્ટરનેટ વિશ્વમાં સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવાતો પ્રોટોકોલ છે.
>> Node :
>
નેટવર્કમાં
જોડાયેલા દરેક computer
ને node કહેવામાં આવે
છે.
>> Server :
>
જયારે Network માં જોડાયેલા Device દ્વારા request કરવામાં આવે
ત્યારે request
નો replay કરતા, computer ને server કહે છે.
>> Client :
>
Internet network સાથે જોડાયેલા computer user ને Client કહેવામાં આવે છે.
Computer Topology :
>
computer network માં દરેક network device જે ભૌતિક જોડાણ સંરચનાથી એકબીજા સાથે જોડાયેલા હોય છે તેને network ની topology કહેવામાં આવે
છે.
1.
Bus Topology :
>
આ topology માં બંને છેડે
બંધ એવા એક જ કેબલમાં બધા device જોડાયેલા હોય છે.
>
આ topology ખુબ જ ઓછા
ખર્ચમાં તૈયાર થાય છે.
>
આ topology માં cable બંધ થઈ જતાં
આખું network
બંધ થઈ
જાય છે.
2.
Ring Topology :
>
આ topology માં બંધ રીંગ
પ્રકારનું network
હોય છે.
>
આ topology માં એક node બંધ થઈ જતા આખું
network બંધ થઈ જાય છે.
>
આ network માં ઝડપ ખૂબ ઓછી
હોય છે.
3.
Star Topology :
>
આ topology માં એક મધ્યસ્થ device દ્વારા તમામ node એકબીજા સાથે
જોડાયેલા હોય છે.
>
આ network માં એક device બંધ થતા network બંધ થતું નથી.
>
પરંતુ જો
મધ્યસ્થ device
બંધ થાય
તો આખું network
બંધ થઈ જાય
છે.
4.
Mesh Topology :
>
આ topology માં બધા node એક બીજા સાથે point to point થી જોડાયેલા હોય
છે.
>
એક node બંધ થાય તો પણ
બીજા માર્ગ દ્વારા data નું વહન થઈ શકે છે.
>
વધુ cabling કરવું પડતું હોઈ
ખર્ચ વધુ થાય છે.
5. Tree Topology :
>
આ topology માં દરેક node tree ની શાખા રીતે network માં જોડાયેલા
હોય છે.
>
શાખાનું
મુખ્ય ડીવાઈસ બંધ થાય તો નીચેના node બંધ થઈ જાય છે.
Network Device:
>
નેટવર્કમાં
node ને એકબીજા સાથે
જોડવા માટે અલગ અલગ hardware નો ઉપયોગ છે.
>
જે નીચે
મુજબ છે.
>
Switch/Hub: મધ્યસ્થ device તરીકે વપરાય છે.
>
Router: બહારના network ના device તરીકે વપરાય છે.
>
Modem: Modulator – Demodulator તરીકે વપરાય છે.
>
RJ – 45: Network Connector માટે
>
NIC Card: Network Interface Card તરીકે વપરાય છે.
>
Cable: મુખ્ય ત્રણ પ્રકારના કેબલ વપરાય છે.
>
1. Twisted Pair Cable
>
2. Co-axial Cable
>
3. Fiber Optical Cable: આ કેબલમાં data નું વહન પ્રકાશના માધ્યમથી થાય છે. ખુબ જ ઝડપી માધ્યમ છે.
>
Modem: Modem નો ઉપયોગ Analog Signal ને Digital Signal અને Analog માં convert કરવા વપરાય છે.
