Computer Network | Computer Protocol | Computer Topology

Computer Network | Computer Protocol | Computer Topology

>> Computer Network :

> જયારે બે તેથી વધુ computer અથવા device એકબીજા સાથે જોડાઈ છે. ત્યારે તેઓ network માં જોડાયેલા છે તેમ કહેવાય.

> computer network મુખ્યત્વે ત્રણ પ્રકારના હોય છે.

> 1. LAN

> 2. MAN

> 3. WAN

 1. LAN | Local Area Network :

> એક રૂમ, બિલ્ડીંગ કે મકાન પુરતું કરવામાં આવે છે.

> 100 meter સુધીની range હોય છે.

> સામાન્ય રીતે વધુ પ્રમાણમાં ઉપયોગી લેવાય છે.

 2. MAN | Metropolitan Area Network :

> એક શહેરી વિસ્તારમાં ફેલાયેલા network ને MAN કહે છે.

> આ network આશરે 50 km માં ફેલાયેલ હોય છે.

 3. WAN | Wide Area Network :

> ખૂબ જ વિશાળ વિસ્તારમાં ફેલાયેલ હોય છે.

> ઉદા. GSWAN, Internet Network

 Computer Protocol :

> Network માં જોડાયેલા hardware અને software જે ચોક્કસ નિયમો મુજબ ક્રમબદ્ધ data નું transfer કરે છે તે નિયમોને protocol કહેવામાં આવે છે.

> protocol ના પ્રકાર આ પ્રમાણે છે.

 1. HTTP : Hyper Text Transfer Protocol

> હાયપરટેક્સ્ટ ટ્રાન્સફર પ્રોટોકોલ (HTTP) એ HTML જેવા હાઇપરમીડિયા દસ્તાવેજો ટ્રાન્સમિટ કરવા માટેનો એપ્લીકેશન-લેયર પ્રોટોકોલ છે.

> HTTP એ એક એપ્લિકેશન પ્રોટોકોલ છે જે પ્રોટોકોલના TCP/IP સ્યુટની ટોચ પર ચાલે છે, જે ઇન્ટરનેટનો પાયો બનાવે છે.

 2. TCP : Transmission Control Protocol

> TCP નો અર્થ ટ્રાન્સમિશન કંટ્રોલ પ્રોટોકોલ એક કોમ્યુનિકેશન સ્ટાન્ડર્ડ છે જે એપ્લીકેશન પ્રોગ્રામ્સ અને કમ્પ્યુટિંગ ઉપકરણોને નેટવર્ક પર સંદેશાઓની આપલે કરવા સક્ષમ બનાવે છે.

> તે સમગ્ર ઇન્ટરનેટ પર પેકેટો મોકલવા અને નેટવર્ક્સ પર ડેટા અને સંદેશાઓની સફળ ડિલિવરી સુનિશ્ચિત કરવા માટે રચાયેલ છે.

 3. IP : Internet Protocol

> IP સરનામું ઇન્ટરનેટ પરના દરેક ઉપકરણને વિશિષ્ટ રીતે ઓળખે છે; એક વિના, તેમનો સંપર્ક કરવાની કોઈ રીત નથી.

 4. FTP : File Transfer Protocol

> FTP નો ઉપયોગ કમ્પ્યુટર એકાઉન્ટ્સ વચ્ચે ફાઇલોની આપલે કરવા, એકાઉન્ટ અને ડેસ્કટૉપ કમ્પ્યુટર વચ્ચે ફાઇલો ટ્રાન્સફર કરવા અથવા ઑનલાઇન સોફ્ટવેર ઍક્સેસ કરવા માટે કરી શકો છો.

 5. POP : Post Office Protocol

> પોસ્ટ ઓફિસ પ્રોટોકોલ (POP) એ ઈ-મેલ સર્વરથી ઈ-મેલ ક્લાયન્ટમાં સંદેશાઓ ટ્રાન્સફર કરવા માટે ઈન્ટરનેટ વિશ્વમાં સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવાતો પ્રોટોકોલ છે.

>> Node :

> નેટવર્કમાં જોડાયેલા દરેક computer ને node કહેવામાં આવે છે.

>> Server :

> જયારે Network માં જોડાયેલા Device દ્વારા request કરવામાં આવે ત્યારે request નો replay કરતા, computer ને server કહે છે.

>> Client :

> Internet network સાથે જોડાયેલા computer user ને Client કહેવામાં આવે છે.

 Computer Topology :

> computer network માં દરેક network device જે ભૌતિક જોડાણ સંરચનાથી એકબીજા સાથે જોડાયેલા હોય છે તેને network ની topology કહેવામાં આવે છે.

 1. Bus Topology :

> આ topology માં બંને છેડે બંધ એવા એક જ કેબલમાં બધા device જોડાયેલા હોય છે.

> આ topology ખુબ જ ઓછા ખર્ચમાં તૈયાર થાય છે.

> આ topology માં cable બંધ થઈ જતાં આખું network બંધ થઈ જાય છે.

 2. Ring Topology :

> આ topology માં બંધ રીંગ પ્રકારનું network હોય છે.

> આ topology માં એક node બંધ થઈ જતા આખું network બંધ થઈ જાય છે.

> આ network માં ઝડપ ખૂબ ઓછી હોય છે.

 3. Star Topology :

> આ topology માં એક મધ્યસ્થ device દ્વારા તમામ node એકબીજા સાથે જોડાયેલા હોય છે.

> આ network માં એક device બંધ થતા network બંધ થતું નથી.

> પરંતુ જો મધ્યસ્થ device બંધ થાય તો આખું network બંધ થઈ જાય છે.

 4. Mesh Topology :

> આ topology માં બધા node એક બીજા સાથે point to point થી જોડાયેલા હોય છે.

> એક node બંધ થાય તો પણ બીજા માર્ગ દ્વારા data નું વહન થઈ શકે છે.

> વધુ cabling કરવું પડતું હોઈ ખર્ચ વધુ થાય છે.

 5. Tree Topology :

> આ topology માં દરેક node tree ની શાખા રીતે network માં જોડાયેલા હોય છે.

> શાખાનું મુખ્ય ડીવાઈસ બંધ થાય તો નીચેના node બંધ થઈ જાય છે.

 Network Device:

> નેટવર્કમાં node ને એકબીજા સાથે જોડવા માટે અલગ અલગ hardware નો ઉપયોગ છે.

> જે નીચે મુજબ છે.

> Switch/Hub: મધ્યસ્થ device તરીકે વપરાય છે.

> Router: બહારના network ના device તરીકે વપરાય છે.

> Modem: Modulator – Demodulator તરીકે વપરાય છે.

> RJ – 45: Network Connector માટે

> NIC Card: Network Interface Card તરીકે વપરાય છે.

> Cable: મુખ્ય ત્રણ પ્રકારના કેબલ વપરાય છે.

> 1. Twisted Pair Cable

> 2. Co-axial Cable

> 3. Fiber Optical Cable: આ કેબલમાં data નું વહન પ્રકાશના માધ્યમથી થાય છે. ખુબ જ ઝડપી માધ્યમ છે.

> Modem: Modem નો ઉપયોગ Analog Signal ને Digital Signal અને Analog માં convert કરવા વપરાય છે.